اکوپلیتیک دریای خزر با تاکید بر منابع آلودگی آب

دریاچه خزر، بزرگترین دریاچه درون خشکی در کره زمین در محل برخورد آسیای مرکزی، قفقاز و ایران قرار دارد. به لحاظ انرژی این دریاچه پس از خلیج فارس و منطقه سیبری یکی از مهمترین منابع انرژی جهان به حساب می آید. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دهه1990و تبدیل دو کشور کرانه ای ایران و شوروی به پنج کشور ساحلی ، سبب افزایش اهمیت استراتژیک این دریاچه بیش از گذشته گردید. این تحول سبب به وجود آمدن مسائل جدیدی همچون، رژیم حقوقی جدید، توجه بیشتر و جدی تر به مسائل زیست محیطی این دریا و نگاه جدید قدرت های بزرگ به این منطقه ژئوپلتیکی شد. هدف پژوهش حاضر مطالعه سیاست های زیست محیطی دریای خزر می باشد. از این رو سوال اصلی تحقیق حاضر این است که، دسترسی به وحدت رویه در خصوص بحران زیست محیطی دریای خزر بین کشورهای حاشیه دریای خزر چگونه محقق خواهد شد؟ در پاسخ به سوال فرضیه تحقیق بدین صورت است که، به نظر می رسد مشخص نبودن رژیم حقوقی دریای خزر، مهمترین عامل بازدارنده همکاری های زیست محیطی کشورهای ساحلی دریای خزر می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد، فقدان رژیم حقوقی در دریای خزر سبب شد هر یک از دولتهای ساحلی به منظور کسب امتیاز بیشتر به طور یکجانبه اقدام به بهره برداری از منابع دریا کرده و در این راستا کنسرسیومهای بزرگ نفتی را به منطقه فراخونده اند. چشم انداز بهره برداریهای گسترده از نفت و گاز خزر، صید بی-رویه منابع زنده، چالشهای جدی را در قبال محیط زیست منطقه توسط جمهوریهای تازه استقلال یافته ارایه می دهد. در میان کشورهای ساحلی، آثار زیانبار زیست محیطی بیش از همه متوجه سواحل ایران می شود. کف دریا وجریان آب دریای خزر طوری است که آبهای آلوده را به سمت سواحل ایران سوق می دهد. لذا با توجه به وضعیت طبیعی و جغرافیایی دریای خزر، مشکلات زیست محیطی در سواحل ایران طیف گسترده ای خواهد داشت و امنیت و منافع ملی ایران را مورد تهدید قرار می دهد. لازم به ذکر است که روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی – تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد.